banki, Europe, Financial sector, konkurencyjność, kryzys finansowy, sektor bankowy

Globalny kryzys finansowy: zmiany stanu konkurencji w sektorze bankowym w Europie, rola regulacji i interwencji rządów oraz banków centralnych

Globalny Kryzys Finansowy zwrócił uwagę na ważną rolę zarówno polityki regulacyjnej dotyczącej konkurencji w sektorze bankowym, jak również badań ilościowych dotyczących pomiaru konkurencji miedzy bankami, które przed wybuchem kryzysu bywały niedoceniane. Pomimo tego wzmożonego zainteresowania, pytanie o to jaki jest wpływ konkurencji w sektorze bankowym na stabilność nadal pozostaje bez jednoznacznej odpowiedzi – mówiła dr Małgorzata Pawłowska wykładowczyni SGH oraz doradca w Instytucie Ekonomicznym Narodowego Banku Polskiego podczas 134. Seminarium mBank-CASE, które odbyło się 16 października 2014 r.


Jak dowodziła dr Pawłowska, przed kryzysem wykazano wzrost konkurencji w sektorach bankowych nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Wyniki analizy ilościowej w odniesieniu do polskiego sektora bankowego wykazały, że silnym impulsem nasilenia się konkurencji w polskim sektorze bankowym był rosnący udział kapitału zagranicznego – związany z procesem prywatyzacji polskich banków oraz konsolidacji w skali globalnej. W 2008 r. zaobserwowano spadek konkurencji w polskim sektorze bankowym z powodu kryzysu finansowego. Te same kanały (wzrost fuzji i przejęć oraz deregulacja), które działały na zmiany konkurencji sektorów bankowych w krajach strefy euro, działały także na polski sektor bankowy ze względu na zaangażowanie kapitału zagranicznego.


Wyniki zmian poziomu konkurencji dotyczące sektorów bankowych UE wykazują również spadek poziomu konkurencji z uwagi na kryzys finansowy. Po upadku Lehman Brothers wiele banków zostało uratowanych przez państwo poprzez dokapitalizowanie (m.in. Royal Bank of Scotland (RBS), inne zostały znacjonalizowane (np. ABN AMRO, HypoVereinBank). Niektórzy ekonomiści uważają, że to nadmierny wzrost konkurencji i innowacje finansowe na rynkach oraz niewłaściwe regulacje doprowadziły do globalnego kryzysu finansowego, jako że większa konkurencja prowadzi do podejmowania większego ryzyka i ma negatywny wpływ na stabilność. Z drugiej strony, uważa się, że większa konkurencja zwiększa finansową stabilność poprzez wypchnięcie z rynku tzw. niestabilnych banków. W ocenie dr Pawłowskiej, utrzymanie właściwego poziomu konkurencji w sektorze bankowym jest bardzo ważne z punktu widzenia stabilności finansowej, ważnym zagadnieniem jest śledzenie zmian konkurencji i jej determinant.


Dr Mieczysław Groszek, Wiceprezes Związku Banków Polskich, w swoim komentarzu podkreślił, że regulacje zawsze były dla banków czynnikiem wpływającym na konkurencję, gdyż branża ta regulowana jest szczególnie dużą liczbą przepisów prawnych.  Jednakże kryzys spowodował wzrost ryzyka kredytowego, a ponadto zmieniła się koniunktura gospodarcza, czyli otoczenie rynkowe - inny ważny czynnik wpływający na konkurencję. Jak dodał dr Groszek, konkurencyjność można mierzyć nie tylko koncentracją rynku usług bankowych, ale również zmianą struktury przychodów.  Na skutek kryzysu, w strukturze przychodów w bankach strefy euro spadł udział przychodów odsetkowych przy wzroście pozycji „prowizje i opłaty”. Jest to bezpośredni efekt wprowadzania regulacji, których celem jest ograniczenie ryzyka i delewarowanie portfela kredytowego.


Andrzej Reich z Komisji Nadzoru Finansowego komentując prezentację dodał, że za kryzys odpowiedzialni są banki oraz politycy, którzy we wzroście sektora finansowego upatrywali szansę na realizację własnych interesów. Banki dążyły do osiągnięcia wysokich zysków, a politycy dzięki rozwojowi tego segmentu chcieli zyskać większe poparcie. Przeszkodę stanowił nadzór. Jego ograniczenie doprowadziło do powstania wielu wypaczeń. Na szczęście kryzys zahamował te praktyki. W ocenie A. Reicha, winę ponoszą również nadzorcy, ponieważ udzielili cichego wsparcia instytucjom finansowym. Choć Bazylea II to największe osiągnięcie sektora finansowego, nie poruszono w niej kwestii kapitałów własnych. Banki utrzymywały rezerwy na poziomie 8%, ale mało kto zwracał uwagę na ich jakość. Jeżeli im się dokładnie przyjrzeć, okazuje się, że współczynnik utrzymywanego kapitału to nie 8%, a 1%.


Podczas dyskusji, która rozgorzała po wygłoszeniu prezentacji, uczestnicy seminarium omawiali wiele innych aspektów konkurencyjności sektora bankowego w Europie – video-relacja z seminarium dostępna jest na stronie bankier.tv (kliknij tutaj aby obejrzeć video).
 

Aby otrzymywać informacje o naszych najnowszych publikacjach, już dziś zapisz się na nasz newsletter lub śledź nas na facebooku.

 



[video:slideshare.net/?id=40541163&doc=prezentacjampawowskacase19102014-141021080901-conversion-gate02 width:600 height:450 align:center]